دستگاه نوروفیدبک چگونه کار می‌کند؟

اساس کار این فناوری بر پایه شرطی‌سازی عاملی (Operant Conditioning) و ارائه بازخورد لحظه‌ای به مغز است. در حقیقت، دستگاه نوروفیدبک الکتریکی مغز را می‌کند و به فرد نشان می‌دهد که چگونه مغزی خود را به سمت الگوی مطلوب هدایت کند. این پروسه آموزشی به مغز می‌دهد تا به مرور زمان، الگوی سالم‌تر را بیاموزد و آن‌ها را تثبیت کند. در ادامه به تشریح مراحل اصلی این فرآیند می‌پردازیم.

ثبت مغزی با الکترودهای حساس

اولین مرحله در فرآیند درمانی، ثبت دقیق مغزی است. برای این کار، متخصص الکترودها یا سنسورهای بسیار حساس را روی نقاط مشخصی از پوست سر قرار می دهد. این روند کاملا غیرتهاجمی، بدون درد و مشابه گرفتن نوار مغزی (EEG) است. الکترودها تنها‌های الکتریکی ظریف تولید شده توسط نورون‌های مغز را دریافت می‌کنند و هیچ‌گونه جریان الکتریکی به مغز وارد نمی‌شوند. سپس این تصمیم‌ها برای تحلیل به یک کامپیوتر کامپیوتری به نرم‌افزار تخصصی فرستاده می‌شوند.

تحلیل الگوهای مغزی در لحظه

پس از دریافت‌ها، نرم‌افزار پیشرفته دستگاه نوروفیدبک آن‌ها را در لحظه تحلیل می‌کند. این نرم‌افزار فرکانس و دامنه‌های مختلف مغزی را اندازه‌گیری کرده‌اند و آن‌ها را با الگوهای بهینه می‌کنند که توسط متخصصان تعریف شده، مقایسه می‌کنند. این تحلیل به الگوهای نامطلوب مانند بیش از حد سریع (مرتبط با صفر) یا بیش از حد از حد کند (مرتبط با حواس‌پرتی) کمک می‌کند.

نرم‌افزار زیر را ارزیابی می‌کند:

• سطح مرتبط با آرامش (امواج آلفا)
• میزان مشخص به توجه و توجه (امواج بتا)
• الگوهای نامنظم مرتبط با اضطراب یا حواس‌پرتی

ارائه بازخورد دیداری و شنیداری

مهم‌ترین بخش درمان، ارائه بازخورد به مغز است. این بازخورد در قالب یک بازی ویدیویی، یک فیلم یا موسیقی به فرد ارائه می‌شود. برای مثال، زمانی که مغزی فرد به الگوی مطلوب نزدیک می‌شود، شخصیت بازی سریع‌تر حرکت می‌کند، صفحه فیلم واضح‌تر نمایش داده می‌شود یا صدای موسیقی دلنشینی پخش خواهد شد. این پول لحظه‌ای، مغز را می‌کند تا آن حالت را بهتر تکرار کند و به یاد بیاورد که چگونه بدون نیاز به بازخورد خارجی، خود را تنظیم کند.

کاربردهای درمانی دستگاه نوروفیدبک

اثربخشی دستگاه نوروفیدبک در بهبود آسیب‌های ناشی از شرایط عصبی و روانی از طریق مطالعات علمی متعدد بررسی شده است. این روش نه تنها برای درمان کاربردهای خاص، بلکه به عنوان ابزاری برای ارتقای عملکرد افراد سالم (آموزش عملکرد اوج) نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمانی به کمک مغز می‌کند تا تبدیل‌کننده عصبی (Neplasticity) خود را افزایش دهد. در ادامه، برخی از مهم‌ترین کاربردهای درمانی این دستگاه را بررسی می‌کنیم.

بهبود و درمان بیش‌فعالی (ADHD)

یکی از شناخته‌شده‌ترین کاربردهای دستگاه نوروفیدبک، کمک به افراد مبتلا به اختلالات دقیق و بیش‌فعالی (ADHD) است. در مغز این افراد، thờnga فعالیتها از حد کند (تتا) بیش از حد و فعالیتهای سریعتر (بتا) که برای تمرکز نیاز، کمتر از حد طبیعی است. جلسات درمانی به مغز آموزش می‌دهند که تولید تتا را کاهش می‌دهد و می‌تواند بتا را افزایش دهد. این روند به بهبود پایدار، کاهش حواس‌پرتی و کنترل رفتارهای تکانشی می‌شود.

سوالات متداول

جلسات درمانی با دستگاه نوروفیدبک چقدر طول می‌کشد؟

هر جلسه درمانی معمول بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان می‌برد. تعداد کل موارد متخصص نیاز به شرایط فرد و تشخیص دارد اما معمولا بین ۲۰ تا ۴۰ جلسه جلسه خواهد بود.

تفاوت نوروفیدبک و بیوفیدبک چیست؟

بیوفیدبک یک مفهوم کلی‌تر است که شامل بازخورد از عملکردهای مختلف بدن (مانند ضربان قلب یا تنفس) می‌شود. نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک تخصصی است که مشخصا بر روی مغز مغزی دارد.

آیا استفاده از دستگاه نوروفیدبک دردناک است؟

خیر، این روش کاملا غیرتهاجمی و بدون درد است. الکترودها فقط سیگنال‌های مغزی را ثبت می‌کنند و هیچ حرکتی به مغز وارد نمی‌کنند و فرد تنها به تماشای فیلم یا انجام بازی می‌پردازد.